تضاد محیط سیاست داخلی با خارجی اسراییل

نتنیاهو و نخست وزیری در شرایط تضاد محیط سیاست داخلی و خارجی

گرایشات حکومت جدید اسراییل

پس از گذشت تقریبا 10 سال از شکستش در رقابت با ایهود باراک رییس کنونی حزب کار، پنجشنبه (13 فروردین 88) بنیامین نتنیاهو ملقب به بی بی نتنیاهو رییس حزب راستگرای لیکود مجددا به نخست وزیری این رژیم رسید. گزارش ها و تحلیل ها اشاره می کند به  اینکه نتنیاهو این بار قادر به مدیریت سناریوهای سیاسی اسراییل همچون روال گذشته خود نخواهد بود.

* جنبه ساختاری و زیربنایی 
حکومت جدید اسراییل مبتنی است بر ائتلافی در درون کنیست هجدهم شامل احزاب لیکود- اسراییل خانه ما- کار- شاس(مذهبیون شرقی) – هاتورات یهودا (مذهبیون غربی).
توزیع کرسی های وزارتی جدید شامل 69 پست از جمله 30 وزیر و 39 پست دیگر به شرح زیراست.
• لیکود: پست نخست وزیری- معاون اولی نخست وزیر و وزیر توسعه منطقه ای و 11 وزیر برای وزارتخانه های دارایی ، آموزش، دادگستری، راه، بهداشت، ارتباطات، محیط زیست، فرهنگ و ورزش، امور استراتژیک به همراه سه وزیر مشاور در امور کامپیوتر و انترنت، امور اطلاعات  و مهاجرت و روابط عمومی، اداره سخنگوی رسمی دولت و نماینده- وزیر در امور بازنشستگان و امور النقب و الجلیل .
• اسراییل خانه ما: اختصاص پنج وزارت خانه برای این حزب از جمله امور خارجه، امنیت داخلی، ساختار زیربنایی ، جایگزینی مهاجرین به همراه پست معاون اولی نخست وزیر
•  کار: اختصاص پنج وزارت خانه برای این حزب از جمله جنگ، صنایع، بازرگانی و کار، رفاه و خدمات اجتماعی، کشاورزی و توسعه منطقه ای به همراه یک وزیر مشاور در امور اقلیت ها به همراه دو پست معاونت وزارت جنگ و معاونت وزارت صنایع و بازرگانی و کار
• شاس: سه وزارت خانه نیز برای این حزب اختصاص یافته است از جمله  وزارت کشور، تشویق اسکان و خدمات دینی به همراه یک پست وزیر مشاور و معاونت وزارت دارایی
• خانه یهودی: وزارت علوم و فن آوری نیز به این حزب تعلق یافته است.
• هاتورا یهودا: برای این حزب نیز پست معاونت وزیر آموزش در نظر گرفته شده است.

 
گزارشهای رسیده حاکی است که ایهود باراک رییس حزب کار و ایلی یشای رییس حزب شاس به همراه دان مریدور از حزب لیکود پست های معاونت نخست وزیری را هر یک در یک زمینه خاصی برعهده خواهند گرفت. همچنین بطور مقدماتی مشخصا هریک از دو شخصیت سیلوان شالوم و موشه یعالون که هردو از لیکود هستند پست معاونت نخست وزیری را در آینده برعهده خواهند گرفت اما پس از آنکه نتنیاهو درباره یکی از آنها در نهایت به یک جمع بندی برسد و سپس وی را انتخاب خواهد کرد.

* جنبه ارزشی و ادراکی
تشکیل حکومت ائتلافی جدید اسراییل اشاره دارد به اینکه ماهیت دینی – راستگرایی در نهایت برگرایشات اساسی ان در قبال روند تصمیم سازی غلبه خواهد یافت. اما به رغم آن وجود حزب کار اسراییل در داغخل این ائتلاف این گرایشات را به سمت تقویت درگیری های پراگماتیستی در درون روند تصمیم سازی هدایت خواهد کرد.
همچنین ملاحظه می کنیم که تعدد نواب و معاونان نخست وزیر در یکپارچه کردن گرایشها در روند تصمیم سازی تاثیر بسیاری خواهد داشت. ضمن آنکه وجود این تعداد از روسای احزاب در این حجم از پست های دولتی منجر به بروز اختلافاتی خواهد شد که دلیل ان نیز پافشاری این روسا بر تعصبات مذهبی خاص حزب خود است . بنابراین می توان گفت که عهده داری این پست ها در حکومت جدید نه براساس بروکراسی معمولی سیاسی و دمکراتیک بلکه براساس اعتبارات مذهبی حزبی است.

* بعد کارآمدی و روش:
این حکومت یا هرحکومتی در اساس رژیمی گروهی است که با هدف اداره امور داخلی و خارجی دولت فعالیت می کند. بنابراین برحسب داده های علم سیاست به وجود سه سناریو می توان اشاره کرد:
- حکومتها دستور کار سیاست خارجی را بر سیاست داخلی غلبه می دهند
- حکومتها دستور کار سیاست داخلی را بر سیاست خارجی غلبه می دهند
- حکومت ها میان سیاست خارجی و داخلی توازن ایجاد می کنند

براساس این تعریف ودرباره تشکیل حکومت تازه در اسراییل به نکات زیر می توان اشاره نمود:
• اسراییل به منابع قدرتش در سیاست خارجی و مشخصا روابطش با آمریکا و کشورهای اتحادیه اروپا تکیه خواهد کرد
• تشکیل حکومت جدید اسراییل و ترکیب آن اشاره دارد به اینکه آنها گرایشاتی را در پیش گرفته اند که بر دستور کار سیاست داخلی تمرکز یافته است. مشخصا گرایشاتی که پاسخگوی درخواست های جدید افکار عمومی این رژیم بوده و دلیل اصلی صعود احزاب ائتلافی این حکومت جدید است.
• رویاهای کنونی افکار عمومی اسراییل هیچ سنخیت و حتی انسجامی با برنامه کاری روند صلح خاورمیانه ندارد بلکه حتی هیچ انسجامی با برنامه کاری صلح با سوریه نیز نخواهد داشت.
•  گرایشات دولت دمکرات باراک اوباما در آمریکا خصوصا در قبال خاورمیانه نشان می دهد که این گرایشات و تمایلات کاملا با گرایشات حکومت جدید اسراییل در تضاد است.

بنابراین در برابر حکومت جدید رژیم اسراییل یک اشکال بزرگی بوجود خواهد آمد که عبارتست از اینکه تحقق دستور کار نیروهای سیاسی حاکم برحکومت جدید تنها راه پاسخگویی به رویاهای افکار عمومی اسراییل است. افکار عمومی ای که این نیروها و احزاب مذهبی و راستگرا را مورد تایید خود قرار داده اند. اما در مقابل تحقق رویای افکار عمومی داخل اسراییل(اگر بپذیریم) مساوی است با برخورد با سناریوی سیاست خارجی (دولت جدید آمریکا و حتی کشورهای اروپایی) ضمن آنکه در آنسوی قضیه نیز چنانچه دستور کار نیروهای سیاست خارجی کشورهای حامی اسراییل نظیر آمریکا تحقق یابد به معنای آن خواهد بود که تحقق این مهم، حکومت جدید اسراییل را با فقدان مصداقیت در برابر افکار عمومی داخل مواجه خواهد کرد.

*در اینجا دو پرسش مطرح می شود:
1- آیا حکومت نتنیاهو به گزینه استناد به سیاست داخلی و تنش در روابط با خارج پناه خواهد برد؟
2-  آیا حکومت نتنیاهو به تقویت روابط با خارج و تنش در روابطش با داخل روی خواهد کرد؟

علاوه برآن، چنانچه حکومت نتنیاهو به گزینه تقویت سیاست داخلی و تنش در روابط با خارج روی آورد افکار عمومی اسراییل به شکل حساسی نسبت به هرگونه تنش در روابط تل آویو – واشنگتن تاثیر خواهند پذیرفت. امری که پیش از این سابقه داشته وزمانی که در دوران نخست وزیری نتنیاهو در سال 1999 او روابط خود با دولت وقت واشنگتن به ریاست بیل کلینتون را تیره کرد  باعث شد افکار عمومی بر وی شورش کنند و او را از پست نخست وزیری ساقط نمایند.   

براین اساس می توان نتیجه گرفت: مادامی که مزه تلخ سقوط از نخست وزیری در سال 1999 به دلیل تیره گی روابط با آمریکا در زیر دندانهای  نتنیاهو وجود دارد او  به شکل کوشایی تلاش خواهد کرد که مانع ازبروز هرگونه تنش در روابط تل آویو با واشنگتن شود.
اما چنانچه حکومت او به گزینه تقویت روابط خارجی اش رو آورد و نسبت به سیاست داخلی بی اعتنا شود ضرورتا موارد زیر در انتظار اوست:
• مخالفت بیش از پیش افکار عمومی اسراییل با وی
• فروپاشی ائتلاف حکومتی به سبب خروج احزاب مذهبی راستگرا از ائتلاف حکومتی وی

با این پیش زمینه بنابراین بنیامین نتنیاهو نخست وزیر جدید اسراییل در برابر دو گزینه قرار خواهد گرفت که یکی از دیگری تلخ تر خواهد بود مادامی که او باصطلاح بر پشت گرگ اسراییلی سوار است. به گونه ای که می توان او را تنها نخست وزیری در تاریخ رژیم اسراییل لقب داد که در زمان اشتباهی به سبب مغایرت محیط سیاسی داخلی اسراییل با محیط سیاست خارجی این رژیم به صدارت رسیده است.

گردآوری : مهدی شکیبائی