ایران و امریکا و"مساله فلسطین"

پس از سفر دکتر روحانی ریاست جمهوری اسلامی ایران به نیویورک و ملاقات های پیش آمده، بحث رابطه با آمریکا به یکی از موضوعات مهم در سطح رسانه های ملی، منطقه ای و جهانی تبدیل شده است و کارشناسان و صاحبنظران مختلف بر اساس دیدگاهها و رویکردهای مختلف به بررسی و تحلیل این رویداد و تاثیرات آن بر تحولات منطقه ای و جهانی می پردازند.

اگر چه پیش از این در مورد افغانستان و عراق نیز در مورد مسائل جاری مذاکراتی بین ایران و آمریکا صورت گرفته بود اما ملاقات رو در روی وزرای خارجه ایران و آمریکا و همچنین تماس تلفنی دو رئیس جمهور تاکنون بی سابقه بوده است از اینروی طبیعی است که جریانهای وابسته به این دو کشور در منطقه و جهان هر کدام به نوبه خود ، آثار بهبود احتمالی روابط ایران و امریکا بر رابطه با خود را معیاری برای ارزیابی این مسئله قرار دهند .

در این بین سفر هفته اخیر هیات های بلند پایه برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس همزمان با نگرانی از تماس های دیپلماتیک اخیر بین آمریکا و ایران و احتمال رفع تنش و نزدیکی بین واشنگتن – تهران برای دیدار و رایزنی با مقامات تل آویو به اسرائیل را می توان جزو اولین واکنشهای منطقه ای نسبت به این رویداد مهم تلقی کرد .

بر اساس گزارشها شخص بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی نظارت و سرپرستی برخی از این دیدارها را که گفته می شود یکی از آنها با حضور یک مقام عالی رتبه عربی بوده، بر عهده داشته است. "رون پروسور" سفیر اسراییل در سازمان ملل نیز بدون اظهار نظر درباره صحت و سقم دیدارهای محرمانه بین کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و اسراییل گفت که :" یک حس عمیق اضطراب مربوط به آنچه در ایران اتفاق می افتد وجود دارد" که از نظر او در هفته های گذشته این نگرانی ها از سوی کشورهای منطقه به دولتمردان آمریکایی منتقل شده است.

اما در آنسوی معادله نیز زمزمه های از ابراز نگرانی برخی گروههای محور مقاومت بویژه جریانهای مقاومت اسلامی فلسطین به عنوان متحدان جمهوری اسلامی ایران نیز به گوش می رسد که با توجه به حمایت محض ایالات متحده امریکا از رژیم صهیونیستی ،چنین توافقی می تواند روابط ایران با نیروهای فلسطینی و حمایت مالی و تسلیحاتی که ایران از برخی از این گروه ها می کند را تحت تاثیر قرار دهد.

گرچه تحلیلگرانِ نزدیک به جریان مقاومت بر اساس مواضع مستحکم و اصیل جمهوری اسلامی احتمال تاثیر بهبود روابط ایران و آمریکا بر حمایت ایران از گروه های فلسطینی را ناچیز می دانند اما ذکر چند نکته در این باره خالی از فایده نیست:

نخست آنکه مسئله‌ حمایت از فلسطین و دشمنی با رژیم صهیونیستی در طول 35 سال انقلاب اسلامی به عنوان یکی از مسائل اساسی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مطرح بوده و دلیل اصلی و محرک اصلی جمهوری اسلامی ایران برای حمایت از مردم فلسطین، مطلبی است که مقام معظم رهبری در بیانات خود به آن اشاره کرده اند:

"طرح مسئله‌ى فلسطین براى جمهورى اسلامى یک امر تاکتیکى نیست؛ یک امر بنیانى است، از اعتقاد اسلامى ناشى می‌شود. وظیفه‌ى ماست که این کشور اسلامى را از سلطه و چنگ قدرت غاصب و پشتیبان‌هاى بین‌المللى‌اش در بیاوریم، به دست مردم فلسطین بسپاریم؛ این وظیفه‌ى دینى است، وظیفه‌ى همه‌ى مسلمان‌هاست؛ همه‌ى ملت‌هاى اسلامى، همه‌ى دولت‌هاى اسلامى وظیفه دارند که این کار را انجام بدهند؛ این یک وظیفه‌ى اسلامى است".

دوم آنکه این اصول در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز لحاظ شده است و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عنوان مبنا و دستور کار سیاست خارجی در موارد متعددی‌، دفاع‏ و حمایت از مستضعفان و مسلمانان و حمایت بی‏دریغ از مستضعفان‏ جهان‏ را وظیفه‏ی جمهوری اسلامی ایران می‏داند:

-دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است‏ سیاست کلی خود را بر پایه‏ی ائتلاف و اتحاد ملل اسلامی قرار دهد و کوشش به عمل آورد تا وحدت سیاسی-اقتصادی و فرهنگی جهان‏ اسلامی را تحقق بخشد.(اصل 11)

-سیاست‏ خارجی جمهوری اسلامی ایران بر اساس نفی هرگونه سلطه‏جویی و سلطه‏پذیری مدافع حقوق همه‏ی مسلمانان می‏باشد.(اصل152)

-جمهوری‏ اسلامی ایران در عین خودداری کامل از هرگونه دخالت در امور داخلی‏ ملت‏های دیگر، از مبارزه‏ی حق‏طلبانه‌ مستضعفین در برابر مستکبرین‏ در هر نقطه از جهان حمایت می‏کند.(اصل154)

جمهوری اسلامی ایران با هدف وحدت و حمایت از مسلمانان جهان و برای پیشبرد اهداف استکبارستیزانه و عدالت‌جویانه‌ی خود به حمایت از فلسطین می‌پردازد و طبق اصول پذیرفته شده‌ی خود، مردم فلسطین را هم جزو قلمروی دولت اسلامی در برابر دارالکفر می‌داند.

و نکته سوم آنکه دکتر حسن روحانی به عنوان اولین رئیس جمهوری اسلامی ایران که پس از انقلاب با رئیس جمهور امریکا مکالمه تلفنی داشته، در کمتر از سه ماه از تصدی پست ریاست جمهوری اسلامی ایران بارها بر احقاق حقوق حقه ملت مظلوم فلسطین تاکید کرده و از حمایت جمهوری اسلامی از مساله فلسطین سخن گفته است.

وی که اولین روز کار اش نیز مصادف با روز جهانی قدس بود ، با حضور در راهپیمایی ،این روز را از یادگارحضرت امام خمینی (ره) و روز نمایش وحدت جهان اسلام را در برابر هر گونه ظلم و تجاوز عنوان کرد و افزود : به هر حال در منطقه ما سال‌هاست زخمی بر بدن دنیای اسلام نشسته در سایه اشغال سرزمین مقدس فلسطین و قدس عزیز و این روز در واقع یادآور آن است که مردم مسلمان این حق تاریخی خود را فراموش نخواهند کرد و همواره در برابر ظلم و تجاوز ایستادگی خواهند کرد."

وی همچنین در سیزدهمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای گفت: منطقه ما در طول دهه‌های گذشته با معضلات فراوانی که در رأس آن اشغال سرزمین و پایمال شدن حقوق مردم فلسطین است، مواجه بوده است. رئیس جمهور اسلامی ایران در نشست وزاری خارجه جنبش عدم تعهد در نیویرک نیز بار دیگر بر حمایت از حقوق مردم مظلوم فلسطین تاکید کرد و گفت : "ما باید در روابط بین الملل طرحی نو در اندازیم که در مقابل اعمال تحریم‌های یک جانبه قدرتهای بزرگ مقاومت کنیم. حق تعیین سرنوشت مردمی که تحت اشغال خارجی به سر می‌برند، وجهی دیگر از حاکمیت قانون است که مایلم مورد تاکید قرار دهم.

جنبش عدم تعهد از ابتدا برای برخورد با ستمهای وارده بر مردم فلسطین، که تحت اشغال غیر انسانی و ستمگرانه به سر می‌برند، اولویت قائل بوده است. ما در چارچوب جنبش، مصمم به ادامه تلاش برای کمک به مردم فلسطین هستیم. من خوشحالم که در نوامبر گذشته گام عمده‌ای در این زمینه برداشته شد.جنبش عدم تعهد باید پیگیر این موضوع تا عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل باشد."

پس نتیجه آنکه، امروز با توجه به شرایط جهانی و منطقه‌ای، سیاست حمایت از فلسطین و دشمنی با رژیم صهیونیستی برای ایران، بدون منفعت مادی نیست اما باید گفت وقتی مسئله‌ای به عنوان یک اصل دینی و اعتقادی پذیرفته می‌شود، کوتاهی در عمل به این اصل، حتی با وجود ضررهای مادی قابل توجیه نیست.بنابراین در چارچوب سیاست خارجی، حمایت از مردم فلسطین به عنوان یکی از اصول ثابت، پذیرفت شده و مسئولان جمهوری اسلامی در تمامی سطوح به آن پایبندند .

گردآوری کننده ونویسنده: مجتبی باجلان