گزارش "سوییس اینفو" از دستاورد بزرگ اجلاس دوربان 2

منبع: SWISSINFO

در اقدامی که از سوی ناظران "دستاوردی بزرگ" تلقی می شود، همایش مبارزه با نژآدپرستی در ژنو پیش از اتمام اعمال خود، سند اعلامیه نهایی را برای جلوگیری از وخیم شدن بحث و جدل و تحریم که بر نشست سایه افکنده بود، رسما پذیرفت و شاید مهمترین دستاورد آن تاکید بر رسمیت تصمیمات همایش دوربان اول در افریقای جنوبی سال 2001 بود .
با وجود مجادله هایی که در همایش بازنگری نتایج نشست دوربان یک رخ داد و تاثیراتی که سخنان محمود احمدی نژآد رییس جمهوری ایران بر اجلاس ژنو در بین موافقان و مخالفان داشت ، حاضران در این اجلاس نهایتا توانستند سند بیانیه نهایی همایش را رسما و با اجماع خود به تصویب رسانند.
این اجماع کشورهای عضو سازمان ملل به استثنای 9 کشوری که در همایش حاضر نشده بودند ، بعد از چند روز تنش در همایش که نزدیک بود کل همایش را بی پایان بگذارد، از سوی کمیسریای عالی حقوق بشر و شمار زیادی از کشورها  " یک دستاورد بزرگ" تلقی می گردد .
اما خطر چرخش این همایش بازنگری به سمت مجادلات تازه و بازبینی متن مورد توافق، ناظران بر این همایش را به سرعت عمل بخرج دادن در تکیه و در دستور کار قرار دادن سند نهایی واداشت و بجای انتظار برای روز آخر، در دومین روز همایش آنرا تصویب کردند .
نگاهی به این دستاورد بزرگ:
عدم بازگشت از تصمیمات دوربان یک
شاید مجادلات فراوانی که فرایند آماده سازی برای بازبینی نتایج همایش اول دوربان شاهد بود یا همان دستاورد بزرگ یا به عبارت بهتر جلوگیری از یک بازگشت و عقب نشینی مضر،در چگونگی تاکید دوباره در دستور قرار دادن تصمیمات همایش اول دوربان در سال 2001 قابل بررسی باشد .
در همایش دوم در ژنو کشورهای غربی مایل بودند که در دیباچه سند بیانیه همایش به جزئیات اعلامیه دوربان یک و برنامه کاری صادر شده در پایان آن، بشکل مفصل اشاره ای نشود و مدعی بودند که این امر باعث می شود بحث و جدل هایی که انزمان درگرفت بار دیگر به سطح آید و اشغالگری در خاورمیانه بار دیگر مطرح شود .
برخی ناظران معتقدند درصورتی که این همایش به اعلامیه دوربان یک و برنامه کاری آن با تاکید اشاره نمی کرد ،این امر می توانست به مثابه بازنگری کلی در تمام تصمیمات آن همایش که نژآدپرستی صهیونیستی را افشا کرد، باشد.
اما در اولین بند بیانیه این همایش اینگونه به متن بیانیه همایش اول اشاره شده است : تاکید مجدد بر حفظ و در دستور کار قرار دادن اعلامیه نهایی دوربان یک و برنامه کاری آن ،به همان ترتیب که در همایش بین المللی ضد نژادپرستی و فرق گذاری نژادپرستانه و بیگانه ستزی و تسامح گریزی در سال 2001 انجام گرفت .

تاکید ضمنی به مطرح کردن مسائل خاورمیانه
 
این اشاره به اعلامیه دوربان یک و برنامه کاری آن خود از طرف فلسطینی ها در یادآوری اینکه فلسطین همچنان مساله مطرح محافل ضد نژادپرستی است کافی به نظر آمد چرا که آن اعلامیه در چند بند به این مساله پرداخته بود .هر چند که فلسطینی ها در آن زمان نیز موضوع را بدلیل آشوب و بلوایی که غربی ها براه انداخته و تهدید به خروج از همایش کردند ، از مرکز مناقشات و مباحثات خارج کردند .
وزیر خارجه فلسطین نیز گفته است که کنار گذاشتن موضوع فلسطین بعد از مجادلاتی که درباره عدم اشاره به یک دولت بخصوص درگرفت بخوبی مواضع بسیاری از کشورهای غربی را افشا نمود و کمیساریای عالی و دبیرکل و بسیاری از کشورها را به ستایش نرمخویی و آرامشی که اجازه داد اجماع باقی بماند، واداشت .
طرف فلسطینی در بند 5 که به ضرورت پرداخت به تمام مظاهر تبعیض  نژادی و بیگانه ستیزی در تمام جوانب زندگی در هر گوشه از کره خاک از جمله در مناطق تحت اشغال، با عزم و اراده سیاسی بیشتر اشاره دارد، به خواست خود رسیده است چرا که مجرد اشاره به اشغالگری کافی است که موضوع فلسطینی همچنان در کنار دیگر ملل رنجور از اشغال مطرح باشد .
همایش دوم همچنین درباره هولوکاست نیز بندی را اختصاص داده و نوشته است که این مساله نباید به فراموشی سپرده شود و کشورها را به پیاده ساختن تصمیماتی که سازمان ملل مقرر کرده است، فرامی خواند .
حمایت از اشخاص به جای ادیان
مساله دیگری که باعث بحث و جدل بسیار شد طرح سازمان کنفرانس اسلامی برای جلب توجه به مساله بی حرمتی به ادیان بود که در اغاز به شکل متنی که درباره فرق گذاری منفی بر ضد ادیان مختلف و در نتیجه آن لطمه به  اشخاص وابسته به آن ادیان آمده بود، مطرح شد .
اما متن نهایی مورد توافق اشاره به "بی حرمتی به ادیان" را حذف کرده و تنها به "ابراز تاسف درباره افزایش رویدادهای ناشی از خشونت و عدم تسامح دینی و نژادی از جمله ستیزه جویی با اسلام ، مسیحیت و اعراب و سامیها (یهودیان) که بصورت هدف قرار دادن افراد به دلیل وابستگی های دینی اعتقادی ایشان بروز یافته " بسنده کرده است .
اعتراف داوطلبانه بدون غرامت
اما آنچه همایش بازنگری دوربان در ژنو بار دیگر در عرصه یکی از موضوعات اساسی در زمینه مبارزه با نژادپرستی و تبعیض بین انسانها و بویژه حوادث سال گذشته پیرامون برده داری و تجارت برده مطرح کرد ،ذکر جزئی و گذرا به "ضرورت فراموش نکردن ابدی اقدامات برده داران و تجارت انسانها از جمله عبوردادن برده ها از اقیانوسها به قاره های دیگر و نظام تبعیض نژادی ،استعمار ،جنگهای نسل کشی و استقبال از اقدامات انجام شده جهت تکریم ارواح قربانیان اینگونه تحرکات ضد بشری" است .
این اعلامیه تا بیش از حد تشویق کشورهایی که به اشتباهات گذشته خود اعتراف نکرده اند ،به انجام این کار پیش نرفته و به مسائلی نظیر " ثبت گامهایی که برخی کشورهای در زمینه اعتراف به مصائب گذشته و بیان پشیمانی ها و عذرخواهی ها به عمل آورده و رویه هایی که در این زمینه نظیر انجمنهای حقیقت گویی و مصالحه پیش گرفته اند و یا بازگرداندن دارایی های فرهنگی کشورها و دعوت از کشورها برای بازگرداندن کرامت انسانی قربانیان جنایات گذشته با استفاده از روشهایی مناسب " اشاره کرده است .
ناگفته نماند که برخی کشورها بخصوص کشورهایی که با استعمار و برده داری و بیگاری کشیدن از انسانهای فقیر ارتباطاتی دارند با اشاراتی در متن اولیه درباره ضرورت درخواست غرامتهایی در برابر جنایات گذشته ،به مخالفت برخاستند .
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
منبع : سوئیس اینفو swissinfo
ترجمه : مصطفی پارسایی پور