ظرفیتهای تاثیرگذاری ایران در جنگ الکترونیک،سرمایهگذاریهای صورت گرفته در عرصه...
مقدمه
تجربه جنگهای گذشته نشان میدهد نتایج جنگ تا حد زیادی تحت تأثیر توانمندیهای کشور یا کشورهای پیروز در عرصه جنگ الکترونیک قرار دارد. یکی از این نوع توانمندیها ؛ بهره گیری از توان الکترونیک در صحنه نبرد است. امروزه جنگ الکترونیک یکی از انواع جنگهای جدید محسوب میشود که در فرایند و نتیجه جنگها و رقابتها نقش مهمی ایفا میکند. توانایی کشورها در عرصه مدیریت، کنترل و جنگ الکترونیک در دوران صلح نیز نقش مهمی در عرصه فعالیتهای اطلاعاتی و جاسوسی دارد. بنابراین میتوان گفت کارایی و استفاده از توانمندیها و ظرفیتها جنگ الکترونیک فقط در در عرصه نظامی و در صحنه نبرد خلاصه نمیشود. لذا شاهد این هستیم که اکثر کشورها به شدت به دنبال سرمایهگذاری در عرصه جنگ الکترونیک و داشتن دست بالا در مقابل رقبا و دشمنان در این زمینه هستند.
جنگ تحمیلی، جنگ آمریکا و عراق در سال 1991، حمله آمریکا به عراق در سال 2003 و حمله آمریکا به افغانستان در سال 2001 موجب گردید جمهوری اسلامی ایران با بهره گیری گسترده از تجربیات ناشی از تحولات سه دهه گذشته در منطقه و دنیا به اهمیت این موضوع اشراف کامل پیدا نموده و سرمایهگذاری خوبی برای فعال شدن تواناییهایی کشور در این حوزه انجام دهد. وهمچنین با توجه به تجربیات گسترده ناشی از روندهای موجود نظامی و رویدادهای چند سال اخیر
سرمایهگذاریهای صورت گرفته در عرصه جنگ الکترونیک با توجه به سرمایه انسانی موجود در کشور نتایج موفقیت آمیزی به دنبال داشته است؛ ازجمله میتوان به موفقیت ایران در کنترل و مدیریت هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی و توانمندی ایران در مقابله با حملات سایبری و کنترل موشکهای دشمن اشاره کرد که همگی نمایانگر توانمندی ایران در این حوزه میباشد.
مقابله و کنترل هواپیماهای جاسوسی پهباد
بدون شک یکی از مهم‌ترین موفقیت‌های ایران در عرصه جنگ الکترونیک، کنترل هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی با نام آر.کیو 170 بود. در حالی که کارشناسان آمریکایی احتمال انجام چنین کاری را در حد صفر ارزیابی میکردند ولی این هواپیما در خاک ایران بدون هیچ گونه آسیب جدی بر زمین نشست و تحت کنترل قرار گرفت. واکنش کارشناسان نظامی و امنیتی آمریکا بسیار عجولانه بوده و توانایی ایران در کنترل این هواپیما را رد کردند و علت اصلی سقوط آن و اشتباه در کنترل هواپیما عنوان نمودند. با این حال پس از آنکه توسط نیروهای ایرانی اعلام شد، هواپیمای مذکور رمزگشایی شده و به برای اثبات این ادعا، کدهایی در این زمینه ارائه شد، به خوبی روشن گردید؛ ایران توانمندی لازم برای رمزگشایی و کنترل کامل این نوع هواپیماها را دارد. افزون بر این‌ها، هم اکنون جمهوری اسلامی با هدف ساخت نمونه داخلی و استفاده از تکنولوژی به کار رفته در آن در تولیدات نظامی داخلی در حال نمونه برداری از این هواپیما است.
همین امر موجب گردید نگرانیهای گستردهای در آمریکا در زمینه توانمندی ایران در عرصه مهندسی معکوس و امکان ساخت نمونههایی از پهپاد آر.کیو 170 بوجود آید. گفتنی است در برخی از هواپیماهای نظامی آمریکا همین نوع تکنولوژی شبیه به تکنولوژی هواپیمای پهباد به کار رفته ست. بنابراین امکان بالقوه بوجود امده تا ایران توانایی خارج کردن کنترل پهپاد آر. کیو 170 از قدرت نظامی آمریکا فراهم آید. هرچند به اعتقاد فرماندهان نظامی آمریکا احتمال چنین رویدادی بسیار کم است اما همین امر نگرانی گستردهای در بین مقامات و جامعه نظامی آمریکا ایجاد نموده است. حتی برخی از کارشناسان آمریکایی بر این باورند که ایران میتواند به سیستم پیچیده کنترل و فرماندهی هواپیماهای پیشرفته آمریکا نفوذ کند و مشکلات گستردهای برای نیروی نظامی آمریکا در سطح خاورمیانه ایجاد نماید.
تاثیر نظامی موفقیت ایران در کسب دانش سایبری
در شرایط فعلی توانایی تهاجمی و تدافعی کشورها در حوزه حملات سایبری یکی دیگر از جلوههای جنگ الکترونیک محسوب میشود. این نوع جنگها اصولاً دارای زمان و مکان مشخص نمی باشند و به عبارتی این گونه نبردها را نبردهای فاقد زمان و مکان ارزیابی میکنند. در چنین فضایی ایران با توجه به تجربه حملات سایبری علیه تأسیسات نظامی و هستهای خود، سرمایه گذاری مناسبی در این زمینه انجام داده است. کارشناسان غربی معتقدند که ایران با توجه به سرمایه علمی و انسانی گستردهای که در اختیار دارد، در حال حاضر به عنوان یکی از کشورهای توانمند در عرصه دفاع و حملات سایبری محسوب میشود. همین نگاه باعث گردیده برخی از کارشناسان آمریکایی اصولاً مخالف حملات سایبری علیه تأسیسات نظامی و هستهای ایران باشند. به باور آنها چنین اقداماتی در نهایت منجر به اقدامات متقابل علیه تأسیسات هستهای و نظامی آمریکا و رژیم صهیونیستی خواهد شد که با توجه به ضعفهای موجود در این عرصه و همچنین گستردگی شبکههای اینترنتی آمریکا میتواند فاجعه بار باشد. در آمریکا بخش مهمی از تأسیسات هستهای و نظامی از طریق شبکههای اینترنت کنترل و مدیریت میشوند. درنتیجه هرگونه حمله سایبری موفق علیه آنها میتواند مشکلات جدی برای این کشور ایجاد نماید.
در گزارشی که توسط کارشناسان آمریکایی به کمیته امنیت ملی مجلس نمایندگان ارائه شد، قدرت حملات تلافی جویانه ایران در زمینه حملات سایبری را «کمرشکن» توصیف نموده و تأکید کردند که ایران قادر است حملات سنگینی را علیه آمریکا تدارک ببنید. همچنین در این گزارش آمده است : «ایران پس از حملات ویروسی به تأسیسات هستهای خود در سال 1389 (ویروس استاکس نت) که با اخلال در فعالیت برخی سانتریفیوژها همراه بود، اقدام به سرمایهگذاری گسترده در زمینه تواناییهای سایبری نمود و دانش فنی خود را در این زمینه تقویت کرده است.» در این زمینه «ایلان برمن» معاون رئیس مرکز تحقیقات شورای سیاست خارجی آمریکا اظهار داشت : «در سه سال اخیر ایران سرمایه گذاری کلانی برای تقویت تواناییهای تهاجمی و همچنین دفاعی خود در شبکه اینترنتی و دنیای مجازی انجام داده است. آنها بیش از پیش از جنگ سایبری به عنوان راهکاری بالقوه برای حمله به آمریکا یاد میکنند».
همچنین «اریک اشمیت» مدیر کمپانی گوگل ـ شرکتی که همکاریهای نزدیکی با سازمان سیا دارد ـ در مصاحبه با سی ان ان تصریح کرد : «استعداد بالای ایرانیها در جنگ سایبری تهدیدی برای غرب است. ایرانیها به دلایلی که به درستی برای ما روشن نیست، به طرز غیرمنتظرهای در جنگ سایبری با استعداد هستند؛ بنابراین به وضوح در آینده تهدیدی برای امنیت سایبری ما به شمار خواهند رفت.» این موارد به خوبی نشان میدهد که کارشناسان نظامی و امنیتی کشورهای غربی به خوبی نسبت به تواناییهای ایران در عرصه حملات سایبری آگاه هستند و نگرانیهای جدی در این زمینه دارند.
کنترل و هدایت موشکهای دشمن در هوا
از توانمندیهای دیگر ایران در عرصه نبرد الکترونیک، قدرت مقابله به مثل نیروهای نظامی ایران در برابر حملات موشکی کشورهای متجاوز است. امروزه کشورها در چارچوب نبردهای نظامی سنتی برای مقابله با حملات موشکهای دشمن معمولاً از سیستمها پدافند موشکی و مقابله مستقیم استفاده میکنند. در این روش موشکهای دشمن پس از شناسایی مورد حمله قرار میگیرند و قبل از اصابت به هدف نابود میگردند. سامانههای دفاع موشکی که هم اکنون در خاک ترکیه و برخی از کشورهای عربی فعال است و همچنین سامانه اس 300 روسیه دقیقاً از این الگو استفاده میکنند. در این الگو که از تکنولوژیهای پیشرفته شناسایی و هدف گیری استفاده میکند در غایت امر آن هدف قرار دادن موشک دشمن است اما توانایی شناسایی و کنترل موشکهای دشمن بدون از بین بردن آن یکی از مهم‌ترین حوزههای جنگ الکترونیک محسوب میشود. در این نوع جنگ به جای نابودی در هوا موشک ، کنترل آن در دست گرفته میشود و موشک از مسیر اصلی منحرف میگردد. همچنین این احتمال وجود دارد که موشکهای کنترل شده علیه مواضع دشمن مورد استفاده قرار گیرند و به عبارت دیگر توانمندی موشکی دشمن عملاً علیه خود دشمن به کار برده شود. بنابراین توانایی ایران در این حوزه یکی از جدیدترین موفقیت‌های کشور در عرصه جنگ الکترونیک محسوب میشود. امیر فرزاد اسماعیلی فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) در ارتباط با این موضوع اظهار داشت: «هر موشکی قبل از اینکه به پیکره مقدس جمهوری اسلامی ایران آسیب برساند، منهدم یا منحرف میشود و به هدفی که ما تعیین میکنیم اصابت میکند. این قابلیت جنگ الکترونیک است که طی آن، این ما هستیم که برای موشک دشمن برنامه ریزی میکنیم. پروژه فریب موشکهای دشمن در پدافند هوایی کلید خورده و زمان عملیاتی شدن آن نیز به تشخیص قرارگاه است ». گفتنی است ایران نزدیک به سه سال است که پروژههای انهدام موشکهای کروز با ارتفاع پست را آغاز کرده است. هر زمان که تهدیدی صورت بگیرد، این سامانهها به صحنه میآیند و وظیفه خودشان را انجام میدهند. این موضوع به خوبی نشان میدهد که متخصصان داخلی در حال ارائه الگوی جدیدی در مقابله با حملات موشکی دشمن هستند. ضمن اینکه به دنبال عدم پایبندی روسها در زمینه تحویل اس 300، کارشناسان داخلی ساخت نمونه داخلی آن را در اولویت قرار دادهاند. به گفته مقامات نظامی سامانه جایگزین که باور 373 نام دارد در حال نهایی شدن است. این سامانه علاوه بر داشتن ویژگیهای اس 300 روسی، توانمندیهای بیشتری در زمینه مقابله با حملات موشکی دشمن دارد.
نتیجه گیری
ظرفیتهای کشور در عرصه جنگ الکترونیک نشان از تأثیرگذاری آن در زمینه مقابله با هواپیماهای نظامی بدون سرنشین دشمن دارد. توانایی ایران و کدبرداری و در نهایت تلاش برای ساخت نمونههای داخلی هواپیماهای نظامی امریکایی نشان از توانمندیهای کشور در نبرد سایبری است. نبردی که اختصاص به دوران جنگ نداشته و همواره بین رقبا و دشمنان وجود داشته است . عزم و اراده متخصصان داخلی در ساخت مشابه سامانه ضد هوایی اس 300 روسی و ظرفیت شناسایی موشکهای دشمن و مدیریت آنها برای اصابت به هدف دلخواه، نشانگر توانایی کشور برای پوشش نقاط ضعف خود و تضعیف نقاط قوت دشمن است. در نتیجه تداوم موفقیت‌های ایران در عرصه جنگ الکترونیک میتواند تهدیدات را خنثی نماید و بر ظرفیتها و حوزههای تأثیرگذاری ایران در عرصه بین المللی بیفزاید.
نقل از پایگاه خبری تحلیلی www.vaja.ir
تمام/ش/26
صفحات اجتماعی
اینستاگرام تلگرام توییتر آر اس اس