اخوان المسلمین و خداحافظی با سیاست ..

مهدی عزیزی

انتخاب " محمد بدیع"  به عنوان هشتمین رهبر اخوان المسلمین مصر را اگرچه در نگاه نخست می توان یک تغییر درون حزبی و براساس متغیرات عرصه سیاسی مصر به شمار آورد،  اما با نگاهی به رویکرد رهبر جدید اخوان می توان یک دیدگاه کلی را در انتخاب این رهبر 66 ساله تعریف کرد  که به طور قطع تحولات مهمی را در آینده سیاسی این گروه ایجاد می کند.
به طور کلی آنچه که روز 14 ژانویه  رخ داد ( انتخاب بدیع )ابهاماتی را به وجود آورد  که به یقین ، آینده سیاسی این گروه را با چالشهای جدیدی مواجه خواهد کرد. در حقیقت  گروه اخوان مرحله جدیدی از مبارزه را تجربه می کند که به احتمال زیاد دوری از فعالیتهای سیاسی و تمرکز بر کارکرد دینی خواهد بود.
این تحلیل با نگاهی به رویکرد سیاسی محمد بدیع رهبر جدید تفسیر می شود که 66 رای از جمع 100 رای را به دست آورد. شخصی که وابسته به جریان قطبی ها یعنی سید قطب است که در سال 1966 به دار آویخته شد. بدیع یک فرد محافظه کار است . و این همان موضوعی است که در اولین اظهارات  رسمی وی پس از انتخاب به عنوان رهبر گروه مطرح شد. بدیع گفته بود که اخوان با خشونت مخالف است و تلاش می کند به  شیوه های مسالمت آمیز تکیه کند.
 تحلیلگران سیاسی ، اظهارات بدیع را پیامی به دولت مصر تحلیل می کنند که در آن یک اطمینان خاطر به دولت مصر داده شد. سخنانی که به دولت قاهره اطمینان می دهد که اخوان از این پس بر فعالیتهای دینی و تبلیغاتی محدود می شود. این در حالی است که برخی از اعضای گروه معتقدند که اقدامات محمد مهدی عاکف رهبر سابق اخوان که در ردیف جریان اطلاح طلب اخوان قرار می گیرد به افزایش فشار علیه گروه منجر شد.آنها می گویند : رویکرد عاکف به  فشار بیش از حد بر اعضای اخوان انجامید که نتیجه آن زندانی شدن اعضای گروه بود.
سخنان بدیع آن قدر محافظه کارانه بود که به خوبی می شد از آن تغییر راهبرد اخوان را احساس کرد . اگر چه برخی این سخنان را تاکتیک حزب برای بازسازی ساختار داخلی ارزیابی می کنند اما استعفای محمد حبیب و تعدادی از اعضای برجسته اخوان  نشان از ایجاد اختلاف بین دو جریان محافظه کار و اصلاح طلب دارد. .
اکنون  این پرسش مطرح است که آیا بدیع می تواند رویکرد گروه را به فعالیتهای مذهبی تغییر دهد و آن را از سیاست جدا کند. برخی براین باورند که بدیع در این باره شکست خواهد خورد چراکه
 رهبران داخل و خارج اخوان درباره رهبری بدیع اختلاف دارند و این در حالی است که رهبران خارج درباره رشاد البیومی 75 ساله به توافق رسیده بودند.
عدم حضور برخی اعضای برجسته گروه در انتخابات نیز می تواند دشواری هایی را برای بدیع به وجود آورد.
اما مخالفان این دیدگاه نیز با تکیه به توانمندی های فردی بدیع براین باورند که وی در این راه موفق خواهد شد . آنها براین باورند که بدیع به عنوان کسی که نام وی در قاموس عربی به عنوان یکی از صد شخصیت عربی ثبت شده است می تواند مشکلات را حل کند.
به هرحال  بدیهی است با توجه به متغیرات کنونی این گروه ، و نیز مواضع رهبر جدید ،  اخوان در آینده سیاسی خود دوری از فعالیتهای سیاسی و تمرکز بر فعالیتهای دینی را به عنوان استراتژی اصلی انتخاب خواهد کرد.