پیامدهای بیداری اسلامی برای رژیم صهیونیستی
سلمان رضوی
قیامهای عربی طی 9 ماه گذشته آثار و پیامدهای بزرگی به ویژه در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به دنبال داشته است. یکی از رژیمهایی که از این قیامها به شدت متأثر شده و در پی کاهش آثار منفی آن بر خود میباشد رژیم اشغالگر قدس است. این رژیم طی چند دهه اخیر با ایجاد ارتباط وثیق با سران و حکمرانان مستبد عرب تلاش نموده منافع خود را تأمین نماید اما شروع خیزشها که ناشی از بیداری اسلامی است سبب شد تا این رژیم به تکاپو افتد و به دنبال راهکارهایی با هدف حفظ جایگاه سابق خویش برآید.
در نوشتار حاضر، تلاش میشود تا به اختصار به این سؤال اساسی پاسخ داده شود که قیامهای عربی و بیداری اسلامی چه آثاری بر رژیم صهیونیستی داشته است؟ برای پاسخ به این سؤال، مسئله مذکور در سطوح گوناگون داخلی منطقهای و فرامنطقهای بررسی میشود.
الف- سطح داخلی: از اواسط جولای 2011 اعتراضات داخلی در فلسطین اشغالی به دلیل گرانی مسکن شروع شد. این اعتراضات به تدریج و با فراخوانی معترضین در شبکههای اجتماعی (فیسبوک و...) گسترش یافت و به انقلاب چادر موسوم گشت. برگزاری تظاهرات 400 هزار نفره و اعتراضات به تبعیض اجتماعی، در این رژیم بیسابقه بوده است. وجوه تشابه میان این اعتراضات با قیامهای عربی در 2 نکته است. اولین نکته نحوه اعتراض و تداوم اعتراضات مسالمتآمیز و گسترده است که به ویژه شباهت زیادی به قیام مردم مصر، یمن، تونس و بحرین داشته است و دومی همزمانی این اعتراضات با قیام مردمی جهان عرب بوده است.
ب- سطح فلسطینی: یکی از مهمترین پیامدهای بیداری اسلامی برای رژیم صهیونیستی، به توافق رسیدن جنبشهای فتح و حماس بوده است. این توافق موسوم به «آشتیملی» از یکسو تنها چند هفته پس از سقوط حسنی مبارک روی داد که این امر نشان از نگاه و رویه متعادل نظام جدید مصر به گروههای فلسطینی (فتح و حماس) دارد و از سوی دیگر واکنش تند و توام با عصبانیت اسراییلیها به این توافق که نشأت گرفته از ایجاد فاصله میان تشکیلات ابومازن و رژیم اسراییل و متقابلاً همگرایی میان فتح و حماس بوده است را به دنبال داشت. به دنبال این توافق آشتیجویانه فتح و حماس، آمریکا و اسراییل تلاش زیادی در راستای ایجاد موانع بر سر راه آنان و به شکست کشاندن آشتی ملی به انجام رساندند تا اینکه در حال حاضر و با وجود گذشت چند ماه از امضای آن، هیچ نتیجه عملی قابل توجه عاید فلسطینیها نشد.
ج- سطح منطقهای: در سطح منطقهای، رژیم صهیونیستی بیشترین پیامدهای منفی را متحمل شد که به اختصار در چند محور عبارتند از:
ج-1- انتفاضه سوم: اگر اسراییلیها به دنبال انتفاضه اول (1987) یک گام عقبنشینی نموده و فلسطینیها را به رسمیت شناختند و در پی آن تشکیلات خودگردان موجودیت یافت و در پی انتفاضه دوم یا مسجدالاقصی (2000)، مجبور شدند سرانجام نوارغزه را تخلیه کرده و از آن عقبنشینی نمایند در انتفاضه سوم، هزینههای سنگینتری باید بپردازند. تلاش همزمان فلسطینیهای ساکن سوریه و لبنان در یوم النکبه (سالگرد اشغال فلسطین) و یوم النکسه (سالگرد شکست اعراب در جنگ 6 روزه 1967) سال جاری برای ورود به فلسطین اشغالی که بیش از 30 شهید به دنبال داشت به همراه پیامدها و نتایج آن میتواند سرآغاز انتفاضه سوم را رقم بزند. ناگفته پیداست که این خیزش و انتفاضه، متأثر از قیام ملل عرب است.
ج-2- چالش نظامهای دموکراتیک: به تجربه ثابت شده است که مردم مسلمان با اساس رژیم صهیونیستی مخالف هستند. به تبع این امر، نظامهای متکی بر مردم در کشورهای اسلامی (همانند ایران، ترکیه، حماس در نوارغزه، پاکستان و...) با این رژیم دارای مشکلاتی هستند. در نتیجه به نظر میرسد اگر در دیگر کشورهای عربی و مسلمان، نظامهایی بر پایه آراء مردمی روی کار آیند به احتمال زیاد آنان نیز با رژیم صهیونیستی دچار مشکلات عدیده خواهند شد کما اینکه انقلابیون مصری، سران دولت موقت مصر را مجبور به اتخاذ رویهای متفاوت از دوره مبارک با رژیم اشغالگر قدس نمودهاند. فرار سفرای این رژیم از مصر و اردن نشانگر اراده و دیدگاه مردمی در این راستا میباشد.
ج-3- تغییر در ائتلافهای منطقهای: تا چندی پیش همواره از دو محور مقاومت (ایران، سوریه، حزبا... و حماس) و محافظهکار یا میانهرو (مصر، عربستان، اردن و دیگر کشورهای حاشیه خلیجفارس) یاد میشد. اما با سقوط مبارک در مصر و لرزش در ارکان نظام پادشاهی اردن و عربستان، محور دوم تضعیف و دگرگون شد. در نتیجه با تقویت محور مقاومت و تضعیف محور محافظهکار، شاهد فعالیت و تحرک فوقالعاده ترکیه در منطقه هستیم. در حال حاضر ترکیه تلاش میکند تا با مصر به نقش آفرینی جدید در عرصه خاورمیانه تبدیل شوند. این محور (ترکیه- مصر)، از یکسو با هر دو محورِ مقاومت و محافظهکار روابط نسبتاً خوبی دارند و از سوی دیگر از وزنههای مؤثر منطقهای به شمار میروند. اما نتیجه این تغییر در ائتلافها، تاکنون عمدتاً علیه منافع رژیم صهیونیستی رقم خورد.
ج- 4- مصر: یکی از مهمترین و بزرگترین پیامدهای قیامهای عربی سقوط حسنی مبارک هم پیمان استراتژیک رژیم صهیونیستی از عرصه قدرت بود. وقوع چند اتفاق به ویژه عملیات ایلات که منجر به کشته شدن چند سرباز صهیونیست و سپس شهادت چند مصری گردید افکار عمومی مصر را علیه این رژیم تهییح نمود تا اینکه به تسخیر سفارت در 9 سپتامبر منجر شد. احتمال تجدیدنظر در پیمان کمپ دیوید که از زبان نخستوزیر دولت موقت مصر جاری شد همانند پتکی بر سرِ سران رژیم صهیونیستی وارد آمد. ابطال پیمان کمپدیوید، همانند کابوسی است که خواب راحت را از چشمان صهیونیستها ربوده است.
ج- 5- ترکیه: روابط رژیم صهیونیستی با ترکیه به ویژه از سال 1994 وارد مرحلهای جدید از تعاملات نظامی و استراتژیک شد. برقراری روابط گسترده اقتصادی، توریستی و نظامی و استفاده نظامی از فضای آسمان ترکیه توسط صهیونیستها، نشانگر حجم و کیفیت این مناسبات دوجانبه است. اما طی سه سال اخیر و در پی جنگ 22 روزه و سپس کشته شدن 9 تن از افراد ترکیه در کشتیهای ناوگان آزادی توسط کماندوهای اسراییلی، ورق برگشت. در پی این وقایع، روابط مذکور رو به سرازیری افتاد تا اینکه اخراج سفیر اسراییل از ترکیه، این روند را وارد مرحلهای نوین نمود.
در حال حاضر اسراییلیها سیاست صبر و انتظار را در قبال ترکیه در پیش گرفتند اما ترکها با بهرهگیری از فضای ضد اسراییلی منطقه، تلاش میکنند تا با ائتلافسازی جدید منافع را به پیش ببرند.
د- فرامنطقهای: یکی از پیامدهای قیامهای عربی، آشتی ملی فتح و حماس و ایجاد فضای لازم برای طرح موضوع کشور مستقل فلسطین در سازمانملل میباشد. در این شرایط که بیش از 120 کشور از فلسطینیها حمایت میکنند رژیم صهیونیستی و آمریکا در شرایط سختی قرار گرفتهاند و تلاش میکنند تا از طرح این موضوع در سازمانملل ممانعت نمایند و یا از عوارض منفی آن بکاهند. اقلیتهای مسلمان و فلسطینی در اروپا و آمریکا از فضای منطقه خاورمیانه برای اعتراض به حمایت غرب از اسراییل با برگزاری تظاهرات بهرهگیری مینمایند.
نتیجهگیری
استمرار قیامهای عربی و تداوم دومینوی سقوط حکام مستبد و دیکتاتور، مطلوب نظر اسراییلیها نیست. هر چند که این وضعیت در کوتاهمدت ناامنیها و مشکلاتی را در جوامع اسلامی به وجود میآورد و از این حیث رژیم صهیونیستی به ظاهر برنده ماجرا محسوب میشود اما واقعیت امر آن است که با سقوط حکام دیکتاتور و روی کار آمدن نظامهای مردم سالار، رژیم صهیونیستی در سراشیبی سقوط قرار میگیرد. انشاءا...
صفحات اجتماعی
اینستاگرام تلگرام توییتر آر اس اس