بررسی تغییر مولفه های جمعیتی در فلسطین
اشاره: یکی از مسائل نگران کننده در بحران فلسطین، تغییر متغیرهای جمعیتی و نسبت میان اعراب و یهودیان است. تغییر جمعیت هر منطقه تحت تاثیر دو عامل میباشد. یکی عوامل طبیعی چون زاد و ولد و مرگ و میر و دیگری مهاجرت. در گزارش زیر، نرخ رشد جمعیت یهودیان و اعراب بر حسب دو عامل فوق و در طی دوره های گوناگون به تفکیک بررسی شده است.
در بررسی تاریخ فلسطین و نحوه اشغال آن توسط رژیم غاصب صهیونیستی، مقوله جمعیت از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد. این مساله که چگونه جمعیت یهودیان در فلسطین افزایش یافت، در این نوشتار مورد توجه واقع شده است.
تاریخ فلسطین را باید به سه قسمت تقسیم نمود:
قسمت اول: فلسطین دوره عثمانی (قبل از 1917)، قسمت دوم: فلسطین دوره قیمومت انگلیس (1948-1917)، قسمت سوم: فلسطین پس از تأسیس دولت یهود (1948 به بعد).
هدفمان از جمعآوری این مطالب، بررسی تغییرات جمعیت و چگونگی آن، در قسمت اول و دوم میباشد. تغییرات جمعیتی مرحله سوم را با لطف و عنایت خداوند متعال در ویژهنامههای بعدی مورد بررسی قرار خواهیم داد.
مرحله اول: گزارش دقیقی از جمعیت این مرحله در دست نیست. تنها چیزی که میتوان بدان تمسک جست، سرشماری جمعیت حکومت عثمانی در سال 1914 میباشد. طبق گزارش این سرشماری، جمعیت فلسطین 689275 نفر میباشد. مشکل این گزارش، عدم ارائه اطلاعات تفصیلی بود. به همین دلیل نسبت دقیق مسلمین و یهودیان در این مرحله مشخص نمیباشد. اما با توجه به شواهد دیگری که در دست است، بنا را بر این میگذاریم که تعداد یهودیان در این سال 40000 نفر یعنی 8/5 درصد از کل جمعیت فلسطین بود. همچنین تعداد یهودیان در این سال 55142 نفر یعنی 8 درصد جمعیت فلسطین اعلام شده است. یهودیان در این دوره در دو دسته مجزا وارد فلسطین شدند.
دسته |
دوره |
تعداد مهاجران یهودی |
مبدأ حرکت |
اول |
1880- 1903 |
25000 |
روسیه-هلند-رومانی |
دوم |
1904 - 1914 |
34000 |
روسیه-شرق اروپا |
درباره یهودیان مهاجر در این دو دوره بیان این نکته ضروری است که آنها در وضعیت معیشتی مناسبی قرار نداشتند و در فقر زندگی میکردند و به جز سالخوردگان یهودی کسی جزء مهاجرین نبود.
مرحله دوم : (1948- 1917 )
اولین سرشماری رسمی جمعیت فلسطین، در سال 1922 و توسط استعمار انگلیس صورت گرفت. جمعیت فلسطین در این دوره و تعداد پیروان ادیان مختلف در جدول زیر نشان داده میشود.
سال |
جمعیتکلی |
مسلمان |
مسیحی |
ادیان ومذاهب دیگر |
عرب |
درصد |
یهودی |
درصد |
1922 |
752048 |
589177 |
71464 |
7617 |
668258 |
8/88 |
83790 |
2/11 |
1925 |
847238 |
641494 |
75512 |
8507 |
725513 |
6/85 |
120725 |
4/14 |
1928 |
935951 |
695280 |
79812 |
9203 |
784295 |
8/83 |
151656 |
2/16 |
1931 |
1033314 |
759700 |
88907 |
10101 |
858708 |
1/83 |
174106 |
9/16 |
1935 |
1308112 |
836688 |
105236 |
11031 |
952955 |
8/72 |
355157 |
2/27 |
1940 |
1544530 |
947846 |
120587 |
12562 |
1080995 |
9/69 |
463535 |
1/30 |
1945 |
1834935 |
1101565 |
101285 |
14858 |
1255708 |
4/68 |
579227 |
1/31 |
1948 |
2158400 |
1343900 |
148100 |
16400 |
1508400 |
8/69 |
650000 |
2/30 |
در منابع دیگری جمعیت فلسطین بدین شرح ثبت شده است :
سال |
منبع |
جمعیت عربها |
جمعیت یهودیان |
||
تعداد |
درصد |
تعداد |
درصد |
||
1914 |
گزارشهای حکومت عثمانی |
634633 |
92 |
55142 |
8 |
1922 |
سرشماری سال 1922 |
668594 |
89 |
83794 |
11 |
1931 |
سرشماری سال 1931 |
861211 |
84 |
174610 |
16 |
1944 |
گزارشهای حسن صالح |
1210922 |
7/69 |
528702 |
3/30 |
1947 |
گزارشهای انگلستان |
1363387 |
69 |
614239 |
31 |
1948 |
حمداوی 1948 |
1415000 |
5/68 |
650000 |
5/31 |
آمارهای دو جدول فوق بیانگر روند صعودی جمعیت یهودیان و در مقابل سیر نزولی جمعیت اعراب میباشد.
در بررسی جمعیتی فلسطین دو عامل را میتوان بررسی کرد. عامل اول افزایش جمعیت در هر منطقه، عامل طبیعی یعنی زاد و ولد میباشد. عامل دیگری که در افزایش جمعیت یهودیان فلسطین در دوران استعمار انگلیس وجود دارد، مهاجرت یهودیان از سایر نقاط به فلسطین میباشد.
جدول زیر تعداد مهاجرت یهودیان به فلسطین را در این دوره نشان میدهد.
دسته |
دوره |
تعداد مهاجران |
محل حرکت |
دسته سوم |
1919- 1923 |
35100 |
ازمناطق اطراف دریای بالتیک، روسیه، هلند |
دسته چهارم |
1924- 1931 |
78898 |
هلند، رومانی، خاورمیانه |
دسته پنجم |
1932- 1939 |
224784 |
آلمان، اروپای غربی، هلند |
دسته ششم |
1940- 1948 |
118300 |
مرکز اروپا، بالکان، هلند، خاورمیانه |
جدول زیر افزایش جمعیت در فلسطین را بر حسب عوامل طبیعی و مهاجرت بیان میکند.
وضعیت |
مسلمان |
مسیحی |
یهودی |
دیگران |
درصد رشد طبیعی |
96% |
71% |
26% |
93% |
درصد رشد متأثر از پدیده مهاجرت |
4% |
29% |
74% |
7% |
این برتری جمعیتی یهودیان به عربها به مبادلات و توطئههای استعمار در دوره قیمومت انگلستان بر فلسطین برمیگردد. انگلستان بطور کلی دروازههای فلسطین را به روی یهودیان گشود. مهاجرت گسترده یهودیان به فلسطین در متوسط رشد طبیعی جمعیت پیروان ادیان مختلف اخلال ایجاد کرد. در اثر این اخلال جمعیت عربهای مسلمان و مسیحی از 89% به 67% کاهش یافت و در مقابل جمعیت یهودیان از 11% به 33% رسید .
منبع: منشورات مرکز اطلاع رسانی فلسطین