تحلیل پیام اسماعیل هنیه به ملت های مسلمان بویژه ملت ایران

خبرگزاری قدس (قدسنا)؛ گروه تحلیل و تفسیر
نویسنده: دکترعلیرضا عرب


"اسماعیل هنیه" نخست وزیر سابق فلسطین و نایب رئیس دفترسیاسی حماس اخیرا طی یک پیام ویدیویی به ملت شریف ایران انتفاضه اخیر قدس را نشات گرفته از ایمان ، روح جهاد و مقاومت مجاهدین و مدافعین مسجدالاقصی در تمامی سرزمین مبارک فلسطین دانست و این جنبش بزرگ اسلامی متکی بر مردم  را قدرتمند، شکست ناپذیر، غیرقابل مهار، خلاق و حماسی عنوان کرد و از ملتهای  مسلمان بویژه ملت مسلمان و انقلابی ایران درخواست کرد تا محیطی راهبردی را جهت حفظ ،اقتدار و استمرار روزافزون مقاومت و انتفاضه ایجاد و تقویت کنند.

در این مقاله به تعریف و تحلیل محیط راهبردی می پردازیم و در راستای، تبیین نسبت آن با انتفاضه؛ کوشش خواهد شد.

1- تعریف محیط راهبردی حمایت از انتفاضه قدس:
    منظور از محیط راهبردی، توجه و بررسی دقیق همه جانبه محیط پیرامون از نظر سطوح مختلف، ابعاد مختلف، ساختار ، بازیگران، نهاد ها، قواعد، ارزش ها، هنجارهای بین المللی، سیاست بین المللی، روندهای بین المللی، رویکردها و الگوهای رفتاری بازیگران و نسبت آنها با مسئله فلسطین و بویژه انتفاضه اخیر قدس است.

عوامل متعددی چون عوامل ساختاری، عوامل کارگزاری، تهدید ها و توانمندی ها، ضعف ها و آسیب پذیری ها، قواعد و گفتمان ها، مسائل و دستور کارها در طول زمان بر محیط راهبردی فلسطین اثر گذار هستند لذا بررسی همه جانبه و به اصطلاح پایدار این عوامل در ایجاد  محیط راهبردی حمایتی در خصوص مسئله فلسطین و انتفاضه ضروری است.
با ایجاد و تقویت و آسیب شناسی محیط راهبردی حمایتی انتفاضه ،قادر خواهیم بود حداکثر حمایت را از انتفاضه مدیریت کرده و بیشترین کارایی و اثرگذاری را از انتفاضه انتظار داشته باشیم.
حمایت همه جانبه و راهبردی با ایجاد محیط راهبردی و نگرش راهبردی امکان استفاده از حداکثر ظرفیت و حداقل خطا و آسیب را از  امکانات بین المللی، منطقه ای و فلسطینی اعم از اسلامی و غیر اسلامی و مسلحانه و غیر مسلحانه به منظور حمایت و تقویت انتفاضه مقدور و ممکن خواهد کرد.

لذا ایجاد محیط راهبردی تنها با نقشه راهی راهبردی، پایدار و همه جانبه ممکن خواهد بود. پس نگرش و رویکرد راهبردی منجر به نقشه راه راهبردی و همه جانبه خواهد شد و نقشه راه راهبردی سرانجام به ایجاد محیط حمایتی راهبردی  از امر انتفاضه خواهد انجامید و این یعنی استفاده از حداکثر توان و ظرفیت بین المللی ،منطقه ای و فلسطینی اعم از اسلامی و غیر اسلامی و مسلحانه و غیر مسلحانه و متقابلا دوری از حداقل آسیب پذیری و نقاط ضعف و تهدید های متوجه انتفاضه اخیر قدس.

2-بسط  و تعمیق گفتمان و جریان مقاومت و ارتباط آن با ایجاد محیط راهبردی انتفاضه اخیر قدس:
آرمان "اتحاد اسلامی" و "بازگشت به خویش" ضامن بسط و تعمیق گفتمان و جریان مقاومت اسلامی است. جریان مقاومت باید روز به روز گسترش و عمق بیشتری در محیط بین المللی و منطقه ای و فلسطینی پیدا کند و به هیچ روی متوقف نگردد. برای تعریض و تعمیق محور مقاومت باید کشورهای اسلامی و غیر اسلامی حتی المقدور جذب گردند.
این مهم ممکن نخواهد شد جز اینکه باب مشارکت در خصوص مسائل منطقه و بخصوص فلسطین و انتفاضه با دیگر کشورهای اسلامی مفتوح گردد و این کشورها در حاشیه قرار نگیرند.

محور مقاومت و گفتمان مرتبط با آن با ویژگی های آزادی خواهانه ،عدالت طلبانه و استکبار ستیز اسلامی هرچند با شدتی پائین باید در کشورهای اسلامی و غیر اسلامی ساری و جاری گردد.
در این زمینه حتی به حکم "مولفه القلوبهم" موظف هستیم در ارتباط با مسائل منطقه ای این کشورهای اسلامی را با ابزار و مکانیزم مذاکره حتی المقدور دخالت و مشارکت دهیم درحالیکه اگر چنین نشود آنگاه تمامی این کشورها علیه محور مقاومت موضع گیری منفی و اقدامات خصمانه انجام خواهند داد. اگر کشورهای اسلامی را در خصوص مسائل منطقه ای درحاشیه قرار دهیم متاسفانه فرایند نزدیکی و همسویی روزافزون آنها با اسرائیل و استکبار تسریع خواهد شد و این نقض غرض است.

علاوه براینکه همواره براین اعتقاد هستیم که گرچه دولت های عرب دارای درجاتی از انحراف در خصوص نزدیکی و همسویی با غرب و مماشات و سازش با رژیم صهیونیستی می باشند اما ملت های مسلمان عاشق اسلام ، وحدت اسلامی و خصومت ریشه دار با رژیم صهیونیستی هستند.

آرمان "اتحاد اسلامی" ومبارزه با صهیونیسم را باید به کمک تمامی کشورهای  مسلمان پیش ببریم. از طرفی محور مقاومت بعنوان محوری ضد استکباری، عدالت خواه ، برابری خواه و آزادی خواه؛ میتواند در میان مجموعه کشورهای غیر اسلامی هم گسترش پیدا کند لذا حفظ و تقویت روابط با کشورهای اسلامی منافاتی با تقویت روابط با کشورهای غیر اسلامی و بویره مجموعه بریکس ندارد و میتواند حتی کمک کار و موید هم نیز باشند.
البته لازم به تاکید است که قطعا محور مقاومت دارای هویت خاص و مشخصی است که یکی از مهمترین دلایل موفقیت های آن هم التزام به حفظ هویت و دستاوردهای اصیلش است. وضعیت فعلی خاورمیانه و فعال شدن خونین گسل های قومی و مذهبی در سطح منطقه متاسفانه بعلت فقدان نگرش و رویکرد راهبردی و پایدار اسلامی در بین کشورها اسلامی و گروه های اسلامگرا است.

البته از دخالتهای هدفمند و خصمانه استکبار و صهیونیسم در منطقه و دامن زدن براختلافات قومی و مذهبی توسط ایجاد جریان انحرافی راهبردی تکفیرنیز نباید غافل بود پس ایجاد محیط حمایتی راهبردی سبب تضعیف جدی جریان انحرافی تکفیر خواهد شد.

3- مشخصات محیط راهبردی حمایت از انتفاضه قدس:

الف) سطوح مختلف محیط راهبردی مقاومت:
1- سطح داخلی فلسطین
2- سطح منطقه ای
3-سطح بین المللی

درایجاد محیط راهبردی باید به مشخصات و ویژگی های هرمحیط و منطقه توجه ویژه کرد و برای هریک نقش هایی تعریف کرد.

سطح داخلی فلسطین:
خود به سه سطح نوارغزه، کرانه باختری روداردن و بیت المقدس، سرزمین های 1948 تقسیم می گردد.
الف)نوارغزه:
1-فرهنگ مقاومت زنده است و تاحدود زیادی برای مردم درونی شده است و حضور و بروز دارد.
2- جنبش های مقاومت چون حماس و جهاد اسلامی و صابرین حضور قدرتمند و رسمی دارند.
3- نوارغزه کاملا تسلیح شده است.
4- مرحله تشکیل و تثبیت دولت انجام شده است گرچه گرفتاری های متعدد ناشی از جنگ های متعدد و محاصره نوارغزه وجود دارد.

ب)کرانه باختری رود اردن:
1-با انتفاضه قدس مشخص شد علی رغم تبلیغات شدید صهیونیست ها ، سازشکاران عرب و حامیان بین المللی و منطقه ای آنها مبنی بر محو فرهنگ مقاومت مسلحانه؛فرهنگ مقاومت درکرانه باختری و قدس شریف زنده است اما باید بیش از پیش درونی شده و تقویت شود.
2- جنبش های سیاسی و اجتماعی مسلحانه و غیر مسلحانه باید شکل گرفته و بردامنه آن بطور پیوسته افزوده گردد.
3- مرحله تسلیح کرانه باختری آغاز شده است اما تاتکمیل آن هنوز فاصله بسیار است.
لازم به ذکر است تعمیق و گسترش فرهنگ مقاومت با تسلیح کرانه باختری نسبت و رابطه مستقیم دارد.
4- بعد از شکل گیری جنبش ها و تسلیح کرانه باختری که در پرتو انتفاضه اخیر قدس شتاب بیشتری گرفته است آزادی کرانه باختری و قدس شریف و سپس تشکیل دولت اسلامی در آن قدم های بعدی خواهد بود.


ج) سرزمین های 1948:
1- بسط و تعمیق فرهنگ مقاومت ضروری و امکان پذیر است و انتفاضه اخیر قدس بیانگر زنده بودن فرهنگ مقاومت در نزد فلسطینی های این منطقه است.
2- ایجاد جنبش های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی متکی بر فرهنگ مقاومت اسلامی امکان پذیر و ضروری است.
بویژه جنبش ها در فضای مجازی در این منطقه بسیار ضروری و واقع گرایانه است و تا دو مرحله بالا رخ ندهد و بسط و تعمیق پیدانکند،مرحله تسلیح و سپس آزادی و تشکیل دولت فلسطینی موفق نخواهد شد.

سطح منطقه ای:
لازم به ذکر است وحدت گروه های فلسطینی بویژه تشکیلات خودگردان و حماس با توجه به ظرفیت ها و پتانسیل های سیاسی، نظامی، حقوقی، اقتصادی آنها و تقسیم کاری راهبردی در خصوص احقاق حق ملت فلسطین و فشار بر رژیم صهیونیستی در هرسه منطقه داخلی فلسطین منشاء تاثیرات قابل توجهی خواهد شد و توان فلسطینیان را درمقابل با اسرائیل افزایش خواهد داد ولی تفرقه سبب سوء استفاده رژیم صهیونیستی می گردد.
البته در انتفاضه اخیر قدس ملت فلسطین و بویژه کرانه باختری و قدس از تشکیلات خودگردان و ابومازن عبور کردند و مقاومت مسلحانه و شهادت طلبانه اختیار کردند و با این ترتیب تشکیلات خودگردان عملا منفعل شده و تامرز انحلال پیش رفت.
جوانان فلسطینی از رویکرد و مشی سازشکارانه تشکیلات خودگردان و همکاری های گسترده امنیتی آن با اسرائیل عبور کرده و آن را با عملیات استشهادی انفرادی و خلاقانه مواجه کردند.حال وقت آن است که تشکیلات خودگردان به ملت مظلوم فلسطین بپیوندد و امکانات نظامی ، امنیتی،سیاسی و حقوقی خود را دراختیار انتفاضه قدس قراردهد و به آرمان اتحاد فلسطینی ها تحقق بخشد.
لازم به ذکر است تشکیلات خودگردان دارای قوای امنیتی 90 هزارنفره است که درصورت پیوستن به ملت و اتحاد  باحماس این بازوی نظامی و امنیتی میتواند سبب اقتدار فلسطینی ها شود.

 سطح منطقه:
الف- تعمیق و تعریض گفتمان و محور مقاومت: گفتمان و محور مقاومت بویژه دربین کشورهای اسلامی باید روز به روز گسترده تر و درونی تر شود.
جریان مقاومت درکشورهای عرب متحد غرب حتی با شدت کم باید ساری و جاری باشد و به هیچ روی نباید متوقف گردد.
کشورهای محورسنی-اخوانی (ترکیه-قطر) و محور سنی - محافظه کار(مصر عربستان اردن شیوخ خلیج فارس)که با خط مقاومت فاصله دارند باید به سمت محور مقاومت جذب شوند.
دراین کشورها جریان مقاومت حتی با شدت کم  و حتی به حکم "مولفه القلوبهم"  باید دنبال و تقویت شود و جمهوری اسلامی ایران باید بکوشد تا باابزار و مکانیزم مذاکره این کشورهارا در امور داخلی منطقه مشارکت دهد.
دراینصورت است که می توان امیدوار بود که شاهد فاصله گرفتن آنها از رژیم صهیونیستی باشیم. اگر کشورهای اسلامی در خصوص مسائل منطقه در حاشیه قرارگیرند آنگاه نه تنها آنها دشمن محور مقاومت قرار خواهند گرفت بلکه احتما نزدیکی و همسویی رو افزوان آنها با غرب و رژیم صهیونیستی وجود خواهد داشت.

ب- استفاده از ظرفیت  نهاد های منطقه ای در جهت تقویت مقاومت اسلامی و فشار بر رژیم صهیونیستی:
اتحادیه عرب، سازمان همکاری های اسلامی و شورای همکاری خلیج فارس از ظرفیت های بالای حقوقی،سیاسی ، اقتصادی ،اطلاعاتی،نظامی و امنیتی جهت فشار بر رژیم صهیونیستی و احقاق حق و کمک به ملت مظلوم فلسطین هستند به نحوی که 22 کشور از کشورهای عضو سازمان ملل متحد یعنی 60 درصد کشورهای عضو را شامل است.
این نهادها از منظر کمیت و کیفیت، امکانات و فرصت های مهم و قابل توجهی را برای فلسطین ایجاد می کنند.

سطح بین المللی:
مراجعه کشورهای اسلامی و فلسطینیان علیه رژیم صهیونیستی به نهادهای بین المللی مثل مجمع عمومی سازمان ملل متحد و شورای امنیت ،دیوان بین المللی کیفری، دیوان بین المللی دادگستری لاهه و آژانس بین المللی انرژی هسته ای  و... می تواند میزان فشار بر رژیم صهیونیستی را بطور قابل توجهی افزایش دهند.

لازم به ذکر است کشورهای اسلامی و فلسطینیان باید بصورت هدفمند و مستمر به آگاه سازی روزافزون جامعه مدنی و افکار عمومی غرب اعم از اتحادیه اروپا و آمریکا اقدام کنند زیرا جامعه مدنی و افکار عمومی غرب فشار به سطوح بالاتر سیاسی ، اقتصادی و حقوقی جوامع غربی را به دنبال خواهد داشت و وضع تحریم های اقتصادی، حقوق بشری ، هسته ای و آکادمیک در قبال رژیم اشغالگر و نژاد پرست صهیونیستی به همراه خواهد داشت.
نمونه این تحریم ها را درجنبش بایکوت و تصمیم اتحادیه اروپا به برچسب گذاری کالاهای صادره از مناطق اشغالی و خارج کردن حماس از لیست گروههای تروریستی راشاهد بودیم.


4- ابعاد مختلف و گسترده محیط راهبردی مقاومت و حمایت از انتفاضه قدس: (ابعاد نظامی،سیاسی،حقوقی،اقتصادی،دینی ،رسانه ای و تبلیغی،جمعیتی،امنیتی و اطلاعاتی و ...)
حمایت همه جانبه از مساله فلسطین و انتفاضه قدس دریک محیط راهبردی ابعاد مختلف و پایدار خواهد داشت.
حمایت همه جانبه درابعاد سیاسی،حقوقی،نظامی،اقتصادی،جمعیتی،رسانه ای و تبلیغی و... از مساله فلسطین و ونتفاضه قدس یک حمایت پایدار محسوب می شود که میتواند بیشترین فشارها رادر حوزه های گوناگون و جبهه های مختلف بررژیم صهیونیستی وارد کند.

حمایت نظامی:
قطعا دریک مقابله همه جانبه باید فاکتور نظامی و مقاومت مسلحانه بعنوان راهبردی اساسی و تعیین کننده مدنظر قرارگیرد . دراسلام هنگامی که مرزها و سرزمین اسلامی درخطر باشد جهاد واجب است . پس درمقابل رژیم اشغالگر و نژاد پرست صهیونیستی جهاد واجب است.

حمایت سیاسی:
حمایت کشورهای مختلف جهان و منطقه ،نهادهای بین المللی و احزاب و NGOها میتواند هزینه های سیاسی و فشارهای رسمی رابر رژیم صهیونیستی تحمیل کند.
حمایت حقوقی:رجوع به سازمان ملل متحد و شورای امنیت ،دیوان بین المللی کیفری،دیوان بین المللی دادگستری لاهه،آژانس بین المللی انرژی هسته ای و طرح دعاوی مختلف مبنی بر نقض حقوق مسلم ملت فلسطین و آوارگان و زندانیان و ...و نیز عدم التزام به چهار چوب اای بین المللی و پادمان های هسته ای و حقوقی سبب فشار پیوسته و مضاعف بررژیم اشغالگر و نژاد پرست صهبونیستی خواهد گردید.

حمایت رسانه ای و تبلیغی:
ایجاد چتر حمایتی رسانه ای و تبلیغی توسط دولت های جهان و منطقه و رسانه ها و سایت های خبری و خبرگزاری ها نقش بینظیری در آگاه سازی روزافزون ملت ها و شکل دهی افکار عمومی علیه جنایات رژیم صهیونیستی خواهند داشت و منجر به ایفای نقش فعال توسط جامعه مدنی کشورهای غربی درراستای احقاق حقوق ملت فلسطین و فشار علیه رژیم صهیونیستی خواهند شد.

حمایت فرهنگی و آکادمیک:
مجامع فرهنگی و آکادمیک ظرفیت تحریم های علمی علیه رژیم اشغالگر و نژاد پرست صهبونیستی را داراهستند و میتوانند سلسله تحریم ها و فشارها راعلیه این رژیم کامل کنند.

حمایت اقتصادی: تحریم های اقتصادی علیه رژیم صهیونیستی از موثرترین ابزار فشار بر این رژیم محسوب میگردد. بطور مثال جنبش بایکوت درسالهای  اخیر به تحریم کالاهای اسرائیلی اقدام کرده است و هم اکنون تحریم واردات کالاهای 6 شرکت اسرائیلی از سوی کمیته عالی جنبش بایکوت ضررهای سنگینی را به اقتصاد رژیم صهیونیستی وارد کرده است.
ایجاد مشکلات عدیده در بازار فروش و صادرات کالاهای تولیدی اسرائیل توسط جنبش بایکوت اقتصاد اسرائیل را در مضیقه قرارداده است.

مورد دیگر تصمیم اتحادیه اروپا درباره برچسب گذاری برروی محصولات تولیدی و صادراتی اسرائیل از کرانه باختری است که نقطه عطفی در سلسله تحریم های اقتصادی علیه رژیم صهیونیستی توسط اتحادیه اروپا محسوب می گردد و دارای تبعات و پیامدهای چند وجهی و بسیار موثر اقتصادی ،تبلیغی،سیاسی و رسانه ای بسیار منفی برای رژیم اشغالگر و نژاد پرست صهیونیستی خواهد بود. درکنار فشارهای اقتصادی به رژیم صهیونیستی باید حمایت همه جانبه اقتصادی و مالی از ملت مظلوم فلسطین و گروهای مقاومت و مبارزین در دستور کار کشورها و ملت های جهان و منطقه و بویژه مسلمانان قرارگیرد تا ملت فلسطین از نظر اقتصادی قدرتمند تر شده و فرایند مقاومت تکامل و اقتدار روزافزون پیدا کند.

حمایت جمعیتی:
یک سیاست راهبردی جمعیتی در خصوص افزایش نفوس ملت فلسطین و توامان در جهت تقویت و تشویق فرایند مهاجرت معکوس صهیونیست ها از اسرائیل به کشورهای دیگر و نیز کمک به توقف فرایند مهاجرت صهیونیست ها به اسرائیل میتواند توازن جمعیتی را به نفع ملت فلسطین و مسلمانان تغییر دهد و واقعیات جمعیتی فلسطین را به نفع مسلمانان دگرگون
سازد.  واقعیات و تهدیدات جمعیتی برای اسرائیل به مراتب خطرناک تراز تهدیدات نظامی و امنیتی هستند.

5- ساختار نظام بین المللی:
مقاومت و مبارزه پایدار و همه جانبه علیه رژیم صهیونیستی نمیتواند بدون توجه به واقعیت ساختار نظام بین الملل بازخورد مناسب داشته باشد. ساختار نظام بین الملل توسط کارگزاران مقاومت باید بطور کامل درک و فهمیده شود تابتوان از توانمندی ها،ضعف ها و آسیب پذیری های موجود در آن درمواجهه با مساله فلسطین و انتفاضه استفاده کرد.
بطور مثال دولت های غربی اعم از اتحادیه اروپا و آمریکا همواره حامی اسرائیل بودند و این نقطه ضعفی برای مقاومت محسوب می گردد اما متقابلا ملت ها ،گروههای اجتماعی،جامعه مدنی و افکارعمومی و مجامع حقوقی بین المللی دارای توانمندی ها و ظرفیت های بالایی درجهت حمایت از انتفاضه و ملت فلسطین و فشار بررژیم صهیونیستی هستند که باید این مساله  به نفع مقاومت مدیریت گردد.

6- بازیگران روابط بین الملل:(رویکردها و الگوهای رفتاری بازیگران و ...)

شناخت و آگاهی از بازیگران بین المللی و منافع ،اهداف،راهبردها ،رویکردها،الگوهای رفتاری و ارزش ها و هنجارهای آنها گامی اساسی و ضروری جهت ایجاد ،تقویت و شکل دهی یک مبارزه و مقاومت همه جانبه و پایدار علیه رژیم صهیونیستی محسوب می گردد.

7- نهادها،قواعد،هنجارها و ارزش های بین المللی:

آگاهی و درک کامل از نهادها و هنجارها و ارزش های بین المللی اصل لازم برای ایجاد و شکل گیری و هدفمندی یک مقاومت آگاهانه و نه کورکورانه علیه صهیونیسم و اسرائیل خواهد بود که سبب خواهد شد بیشترین ظرفیت ها فعال گردد و کمترین نقاط ضعف و آسیب پذیری ها وانحرافات را در امر مبارزه علیه رژیم صهیونیستی شاهد باشیم.
مبارزه ای آگاهانه و نه تلاشی مذبوحانه و کورکورانه و منحرفانه آنچه در نزد دفاع مخرب داعش و تکفیری ها از اسلام مشاهده میکنیم.

8-مسائل و موضوعات اساسی و تاثیر گذار جهانی:

گرایشات ،فرایندها،روندها و رویدادهای پهن دامنه ، فراگیر و موثر بین المللی  واقعیات موجود عرصه روابط بین الملل هستند.
فلذا یک مقاومت هوشمندانه و همه جانبه ویک مبارزه هدفمند و فکورانه باید نسبت به اینگونه مسائل و موضوعات اساسی و تاثیر گذار جهانی مثل تروریسم،مساله انرژی و سلاح های هسته ای ، اقتصاد جهانی، محیط زیست،حقوق بشر، حقوق بشردوستانه، اصل دفاع مشروع، نژاد پرستی، تبعیض، مهاجرت، صلح جهانی، منابع انرژی، منابع آبی و کمبود آن،گسترش رسانه ها و ارتباطات جمعی،جامعه مدنی، ،افکارعمومی،دیپلماسی عمومی و ...آگاهی ودرک همه جانبه و دقیق داشته باشد تا بیشترین تاثیرگذاری و کمترین آسیب پذیری را در مبارزه علیه رژیم صهیونیستی و حمایت از ملت مظلوم فلسطین و انتفاضه قدس را شاهد باشد.