طرح سه جانبه «کلاه قرمز»

خبرگزاری قدس (قدسنا) - طاهره زادفرج : *

مانور(طرح) "کلاه قرمز" شامل همکاری مشترکی میان اسراییل، تشکیلات خودگردان و مصر برای تحت فشار گذاشتن حماس از طریق کاهش برق غزه و وارد آوردن فشار مضاعف به مردم آن است که با هدف به زانو درآوردن حماس و خلع سلاح آن انجام می‌گیرد. حماس که این بار ناجی خود در چنین مواقعی یعنی قطر را نیز در کنار خود ندارد، بلافاصله برای کاهش فشارها و به عنوان یک راه حل راهی قاهره می‌شود تا با انجام توافقات و چه بسا دادن امتیازها و اجرای برخی خواسته‌های امنیتی مصر و همچنین کمک گرفتن از "دحلان" و نفوذ وی در رییس جمهور مصر و جلب کمک‌های منطقه‌ای (و شاید برخی توافقات با اسراییلی‌ها به واسطه جریان دحلان) از این طریق بتواند از بار فشارها کم کند. برخی معتقدند در کنار چنین تدابیری حماس می‌تواند با عملیات‌های ایذایی در کرانه غربی نیز امتیاز بگیرد. کمک‌های بشردوستانه منطقه‌ای و بین‌المللی و یا کمک گرفتن از فعالیت‌های حقوقی و قانونی بین‌المللی هم می‌تواند تحمل شرایط را برای اهالی غزه راحت‌تر کند.

مقدمه
مجله دفاع اسراییل¹ دوهفته پیش گزارشی منتشر کرد که در آن از عبارت "مانور کلاه قرمز"² برای طرح مشترکی که اسراییل، تشکیلات خودگردان و مصر به منظور به زانو درآوردن حماس و خلع سلاح آن از طریق اعمال فشارهای اقتصادی و معیشتی بر مردم غزه مد نظر داشتند، استفاده شد. در این گزارش با نگاهی به این طرح به پرسش‌های زیر پاسخ داده خواهد شد:
طرح سه جانبه "کلاه قرمز" چیست؟
- طرف‌های فعال در این طرح کدامند و اقدامات آنها (به طور تفکیکی) علیه حماس و نوار غزه چه بوده است؟
- اهداف طرح چیست؟
- اقدامات مقابله‌ای حماس برای این طرح چه بوده است؟
فرضیه
فرض بر این است که اسراییلی‌ها با اقدامات مقابله‌ای حماس نتوانند به اهداف خود در این طرح دست یابند.
مانور (طرح) سه جانبه چیست؟
- بر اساس آنچه مجله دفاع اسراییل عنوان کرده، طرح یا مانور "کلاه قرمز" طرحی است سه جانبه که از طریق فشار اقتصادی و اجتماعی و مشخصا کاهش برق، بر مردم نوار غزه و شوراندن آنها علیه دولت حماس انجام می‌گیرد.³
طرف‌های فعال در این طرح و اقدامات آنها علیه حماس و نوار غزه (بر اساس طرح)
- طرف‌های دخیل در این طرح (یا مانور) رژیم صهیونیستی، تشکیلات خودگردان و مصر هستند. اسراییل با کاهش میزان برقی که هر سال برای تامین برق غزه اختصاص می‌دهد، سیسی، رییس جمهور مصر با کاهش میزان برقی که برای تامین برق جنوب نوار غزه اختصاص می‌دهد و تشکیلات خودگردان نیز با درخواست از تل آویو برای توقف کامل سهم خود در تامین برق غزه، در پیشبرد این طرح یا مانور مشترک دخیل بوده‌اند.⁴

اهداف طرح
هدف اصلی طرح، بنا بر گزارش مذکور به زانو درآوردن حماس و تسلیم کردن سلاح آن است تا این جنبش مقاومت نتواند علیه اسراییل دست به سلاح ببرد. سه طرف (و در واقع اسراییل) این هدف را دنبال می‌کنند تا با بدتر کردن اوضاع معیشتی در غزه، از امکان شورش مردم علیه حماس بهره ببرند؛ منطق طرف‌ها بر این فرض استوار است که یحیی السنوار، رهبر حماس در غزه، به خاطر رعایت منافع مردم خود سلاح این جنبش را تسلیم خواهد کرد. گزارش مجله دفاع اسراییل این طرح را موفقیت‌آمیز خوانده؛ چرا که بنا بر ادعای آن سنوار مجبور شد به مصر پناه ببرد و با سیسی توافق کند، اما در عین حال این موفقیت را موقتی دانسته؛ چرا که اگر سنوار بتواند بی‌نیازی از واردات برق از اسراییل را تضمین کند، این فرصت برای جنبش حماس پیش خواهد آمد که از این موقعیت عبور کند و از قدرت اسراییل در سوء استفاده از فلسطینی‌های نوار غزه بکاهد.⁵

اقدامات مقابله‌ای حماس برای این طرح
سفر هیات حماس به مصر و انجام توافقاتی با مصری‌ها برای ارسال سوخت و فعال‌سازی نیروگاه برق غزه (که اخیرا به انجام رسید)⁶ در قبال تعهدات امنیتی این جنبش در مرزها، و همچنین انجام توافقاتی با جریان دحلان برای راضی کردن مصری‌ها و جلب کمک‌های خارجی (و شاید انجام گفتگوهایی با طرف اسراییلی در خصوص برخی پرونده‌ها)⁷ و راضی کردن مصری‌ها، توجیه و قانع کردن مردم غزه -که عمدتاً طرفدار حماس هستند- برای مقاومت بیشتر و تقویت روابط با دیگرکشورهای منطقه راه‌هایی بوده که حماس در این مدت یا دست به اقدام آنها زده و یا در نظر دارد به زودی اقدام کند. اما برخی راه حل‌های دیگری نیز ارایه کرده‌اند، از جمله فایز ابوشماله (از اعضای فتح و طرفدار دحلان) که معتقد است حماس برای مقابله با این طرح دست بسته نیست و راه‌های زیادی برای برون رفت از آن دارد که فشار بر تشکیلات خودگردان و اسراییل از طریق انجام عملیات مسلحانه در کرانه غربی از این جمله است.⁸

جمع‌بندی
- این طرح در اصل بخشی از برنامه آمریکایی- اسراییلی برای به زانو درآوردن حماس است که رییس تشکیلات خودگردان به عنوان شرطی برای بازگشت به مذاکرات سازش ملزم به انجام آن شده و مصر نیز طرف دیگر این مانور بوده است.
- با وجود همه این فشارها غزه توانسته است با برخی تدابیر انجام شده از سوی حماس از جمله ارتباط با مصر، این وضعیت را تحمل کند و چه بسا برخی تلاش‌های سیاسی به عنوان مثال انجام پیشنهادهای جدید ملادینوف⁹، نماینده سازمان ملل بتواند به برون رفت از این بحران کمک بیشتری کند.
- تحلیلگران فلسطینی این اقدام تشکیلات خودگردان را اوج هماهنگی‌های ذلیلانه با اسراییل برای فشار بر مردم مظلوم غزه می‌دانند.

*کارشناسی ارشد مطالعات فلسطین و کارشناس موسسه تحقیقات و پژوهش‌های سیاسی علمی ندا

1- www.israeldefense.co.il    
2- سایت عربی 21 این گزارش را از زبان عبری بوده ترجمه کرد و عبارت "القبعة الحمراء" را برای آن به کار برد. این مانور یا طرح انعکاسی در رسانههای اسراییلی نداشت و عبارت مذکور نیز در این سایتها یافت نشد. در این راستا دو احتمال وجود دارد: یا مجله مذکور این عبارت را به کار برده و این نام را خود برای این طرح سه جانبه گذاشته و یا این که قرار نبوده است به دلایلی اسراییلیها برنامه خود برای فشار بر حماس (از طریق فشار اقتصادی و معیشتی بر غزه) را به این صورت تعبیر کنند و همان طور که نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل نیز این مشکل (بحران برق غزه) را چالشی فلسطینی- فلسطینی دانست، قرار بوده است چنین طرحی محرمانه باشد و توپ به زمین فلسطینیها انداخته شود.
3- صالح النعامی، " القبعة الحمراء" مناورة ثلاثیة لترویض حماس.. من أطرافها؟"،17 یونیو 2017.
https://arabi21.com/story/1014740/
4- همان
5- همان.
6- البته در گزارشهای اسراییلی طوری وانمود شده است که اسراییل از مصر خواسته تا کمبود برق غزه را جبران کند. همچنین اسراییل در حال ایجاد پایههای دیپلماتیک است تا در صورت وخامت اوضاع در غزه، جامعه بینالملل این رژیم را مسئول آن نداند. ر.ک به:
Amos Harel, "Israel Moves to Shirk Responsibility for the Next Gaza War” , Jun 17 2017. http://www.haaretz.com/israel-news/.premium-1.79614
7- اخیرا رسانه های اسراییلی از انجام گفتگوهای فشرده در خصوص تبادل اسرا میان این رژیم و حماس خبر دادند که حماس آن را تکذیب کرد.
8- نادر الصفدی،" هل سینجح العدوان الثلاثی على غزة بإسقاط حماس؟"، 20 یونیو 2017.
https://www.noonpost.org/content/18527
9- ملادینوف چهار پیشنهاد برای حل بحران برق غزه ارایه داده از جمله این که اتحادیه اروپا عوض قیمت مالیاتهایی را که دولت وفاق ملی بر سوخت دیزل بسته بپردازد. ر.ک: "ملادینوف یتوسط بین عباس و حماس"، 30 یونیو 2017.
https://paltoday.ps/ar/post/300872

******