ناگفته‌های زندگی سنوار؛ مَرد شماره یک حماس چگونه کابوس صهیونیست‌ها شد؟
نقش برجسته شهید «یحیی سنوار» در مذاکرات تبادل اسرای سال ۲۰۱۱ و رفتن او تا آستانه مرگ در زندان رژیم صهیونیستی، بخشی‌هایی ناگفته از زندگی این فرمانده شهید مقاومت به روایت هم‌سلولی‌های اوست.
به گزارش خبرگزاری قدس (قدسنا) به نقل از روزنامه الشرق الاوسط، یحیی سنوار پس از آوارگی خانواده‌اش از منطقه مجدل، در اردوگاه‌های فلسطینی در خان یونس غزه متولد و همانجا بزرگ شد. وی تحصیلات خود را در مدارس اردوگاه خان یونس گذراند و تحصیلات تکمیلی اش را در دانشگاه اسلامی به پایان رساند و مدرک مطالعات عربی گرفت.
او بعد از اسارت، در داخل زندان نیز به فعالیت‌های امنیتی خود ادامه داد و رهبری اسرای حماس در زندان‌ها را بر عهده داشت. «عصمت منصور» اسیر سابق فلسطینی وابسته به «جبهه دموکراتیک» که سال‌ها در زندان‌های اسرائیل گذراند، در خصوص سنوار می‌گوید: وقتی با سنوار ملاقات می‌کنید، انسانی عادی، ساده و مذهبی را می‌بینید، البته پیشینه مذهبی در شکل‌گیری روابط او ملموس است و نمی‌تواند بدون موضع قبلی خود با شما تعامل کند.
وی می‌افزاید که او سازش را نمی‌پذیرفت و امکان راه‌حل‌ها یا امکان دستیابی به فرمول‌ها و توافقات را جز در چارچوب تاکتیک نمی‌دید. عبدالفتاح دوله، اسیر سابق وابسته به جنبش «فتح» که سال‌ها در زندان‌های رژیم صهیونیستی بود، اولین بار در سال ۲۰۰۶ با سنوار ملاقات کرد. وی سنوار را شخصیتی اجتماعی و انسان دوست معرفی می‌کند.
صلاح الدین طالب، اسیر سابق حماس که سال‌ها در زندان با سنوار همراه بوده و همراه با وی از زندان آزاد شد، اولین ملاقات خود با «ابو ابراهیم» را اینگونه توصیف می‌کند: فروتنی او و رابطه شادش با جوانان شما را جذب می‌کند. وی در عین حال می‌گوید که ماهیت امنیتی این رهبر حماس او را از دیگر رهبران جنبش متمایز کرده بود.
وسواس امنیتی در زندان
در اواسط دهه ۹۰، جنبش حماس و تیم‌های آن در کرانه باختری و نوار غزه ضربات دردناکی را متحمل شدند که شامل ترور تعدادی از رهبران آن توسط سرویس‌های جاسوسی رژیم صهیونیستی، از جمله یحیی عیاش و عماد عقل، و اجرای عملیات گسترده دستگیری فعالان جنبش، و خنثی کردن تعداد زیادی از تیم‌های عملیاتی این جنبش بود. این تحولات لرزه‌های عمیقی در ارکان جنبش ایجاد کرد و بازتاب‌هایی داشت که تا زندان‌های اسرائیل نیز گسترش پیدا کرده بود. لذا سنوار در این شرایط، «مرحله وسواس امنیتی» را آغاز کرد.
سنوار و مذاکرات در پرونده شالیط
سنوار در اوایل دهه ۹۰ در زندان‌های اسرائیل بود که «گردان‌های قسام»، شاخه نظامی جنبش حماس، به صحنه آمد و شروع به انجام یک سری عملیات علیه اهداف ارتش صهیونیستی کرد. رابطه سنوار با شخصیت‌هایی از شاخه نظامی حماس در داخل زندان‌ها گسترش یافت. بعد از شکل‌گیری و گسترش این رابطه و در پی آزادی سنوار از زندان در سال ۲۰۱۱، فصل جدیدی از فعالیت‌های سنوار آٰغاز شد.
بلوغ این رابطه که با شاخه نظامی شکل گرفت، باعث شد بعدها پس از اتمام تبادل شالیط و خروج «ابو ابراهیم» و یارانش از زندان در سال ۲۰۱۱، وی وارد فصل جدیدی شود. محمد سنوار، برادر کوچک‌تر یحیی، مسئول برجسته‌ای در شاخه نظامی بود و در عملیات اسارت گیلعاد شالیط نظامی صهیونیست و نگهداری او برای سال‌ها قبل از آزادی‌اش بر اساس توافق مبادله شرکت داشت.
در مذاکرات برای عملیات تبادل سال ۲۰۱۱، سنوار به قدرت زیادی در داخل زندان‌های رژیم صهیونیستی دست پیدا کرد. وی در پرونده مذاکرات برای تبادل نقش زیادی داشت، تا جایی که یک بار مسئول صهیونیستِ پرونده مذاکرات در تبادل شالیط به زندان آمد و مستقیماً با یحیی سنوار مذاکره کرد، چرا که می‌دانست او تأثیر زیادی در روند مذاکرات دارد.
رفتن سنوار تا پای مرگ
در حالی که مذاکرات تبادل اسرا شتاب بیشتری می‌گرفت و به پایان خود نزدیک می‌شد، سنوار دچار یک بیماری شد که نزدیک بود جانش را بگیرد. این وضعیت محاسبات رژیم صهیونیستی را به هم ریخت. دوله می‌گوید: «سنوار سرسخت بود و همیشه از رفتن به مرکز درمانی اداره زندان‌ها خودداری می‌کرد.»
وضعیت او بدتر و خطرناک‌تر شد و هوشیاری خود را از دست داد. در نهایت دوستانش در زندان مجبور شدند او را به درمانگاه منتقل کنند. ورود سنوار به درمانگاه زندان بئر السبع در آن روز، سردرگمی زیادی را در اداره زندان‌ها ایجاد کرد و بلافاصله وضعیت اضطراری در زندان اعلام شد و بخشی که سنوار در آن اقامت داشت، بسته شد.
در حالی که رژیم صهیونیستی پیش از این اهمیتی به سلامت سنوار و دیگر زندانیان فلسطینی نمی‌داد، در اتفاقی بی سابقه بلافاصله یک بالگرد در باند فرود زندان فرود آمد و سنوار را با عجله به بیمارستان «سوروکا» منتقل کرد تا فوراً وارد اتاق عمل شود. پزشکان یک تومور خوش‌خیم در سر او پیدا کردند و به سرعت آن را برداشتند. سنوار تحت عمل جراحی «بسیار پیچیده و خطرناکی» قرار گرفت که نزدیک بود جانش را از دست بدهد.
برخورد اسرائیلی‌ها با بیماری سنوار، سردرگمی آنها در روند مذاکرات شالیط را نشان داد که ناشی از ترس عمیق از این بود که وضعیت سلامتی سنوار سایه سنگینی بر روند معامله شالیط در مراحل پایانی آن بیندازد.
رابطه سنوار با سعدات و برغوثی
منصور می‌گوید که در زندان مرکزی «هداریم» در شمال سرزمین‌های اشغالی، سنوار با رهبران برجسته فلسطینی از جمله مروان برغوثی و احمد سعدات گرد هم آمدند. آنها احترام زیادی برای هم قائل بودند و زبان مشترکی داشتند. منصور می‌گوید که آنها دیدگاه‌های کاملاً مشترکی نداشتند، اما بین آنها اعتماد و احترامی وجود داشت که آنها را قادر می‌ساخت با هم کار کنند.
این ۳ نفر اعتصابات را در زندان‌ها رهبری کردند و طرح‌ها و پیام‌هایی را برای خارج از زندان تدوین کردند که مهمترین آنها «میثاق اسرا برای وفاق ملی» در بهار ۲۰۰۶ بود که تلاشی برای ترمیم شکاف گسترده بین دو قطب صحنه سیاسی فلسطین، یعنی جنبش‌های «فتح» و «حماس» بود.
«گردان‌های قسام و سنوار» پس از ۲۰۱۱
سنوار پس از آزادی از زندان بر اساس توافق تبادل اسرا در سال ۲۰۱۱، علاوه بر نقش امنیتی که در حماس داشت، به تقویت حضور خود در شاخه نظامی حماس پرداخت. وی در سال ۲۰۱۲ به عنوان عضو دفتر سیاسی جنبش انتخاب شد و بلافاصله پرونده ارتباط با شاخه نظامی را بر عهده گرفت. وی نهایتاً در انتخابات سال ۲۰۱۷، به ریاست دفتر سیاسی حماس در غزه رسید.
نشانه‌های اولیه طوفان الاقصی در زندان رژیم صهیونیستی
دوله می‌گوید که همواره این تصور در مورد سنوار وجود داشت که او «مأمور به انجام یک اقدام بزرگ» است. این تصور با سخنرانی‌ها و پیام‌هایی که او بارها برای اسیران در زندان‌ها فرستاده بود، تقویت شد. همزمان با عملیات طوفان الاقصی و آغاز نسل کشی رژیم صهیونیستی در غزه، رژیم صهیونیستی سنوار را «نمادی برای رویارویی» می‌دانست و او را مسئول کامل عملیات طوفان الاقصی قلمداد می‌کرد.
انتهای پیام /ی.ح/26